3

Stel, wij gaan uit van de norm dat wij als juristen het geldende recht behoren toe te passen. Wie is niet met die norm opgevoed?

Hanteren wij dit uitgangspunt, dan moet hieraan in onze hedendaagse wereld nog iets worden toegevoegd. De dagelijkse werkelijkheid is namelijk dat ‘het Europese recht’ gewoon nationaal recht is. Het huis van het nationale recht is ook gevuld met regels – geldend recht - van Europese origine. De tegenstelling ‘nationaal recht versus Europees recht’ kan dan ook als achterhaald worden beschouwd. Een aanduiding als ‘doorwerking van Europees recht’ evenzeer.

Maar weten wij, juristen, waar wij moeten kijken om te weten wat zich in de kamers van ons ‘Huys van het recht’ bevindt? Kennen wij de werking van richtlijnen? Kunnen wij de rechtspraak van het Hof van Justitie duiden, komende vanuit een dagelijkse casus die speelt tussen nationale partijen op nationaal grondgebied? In de regel is dat nog niet het geval en daar blijft het niet bij. Wij weten vaak niet eens dát die kamers met hoger geldend recht er zijn. En dan, ineens, in een procedure, blijkt dat wij ‘het’ geldende recht even gewoon – of: ‘gewoon even’ - hadden moeten kennen.

Bij dit verschijnsel, onder meer in 2016 in het boekje ‘Verborgen privaatrecht’ beschreven, zijn verschillende vragen te stellen, zoals:

1. Waar wringen de huidige schoenen van een jurist (zonder dat hij/zij het in de gaten heeft)?
2. Wat zijn eigenlijk de belangrijkste oorzaken voor het bestaan van verborgen geldend recht?
3. Is het uniek voor ‘het Europese recht’? Antwoord: nee, het bestaat ook ten aanzien van wat wordt genoemd het ‘transnationale recht’. Hoe gaat men er daar mee om?
4. Wat zijn mogelijke oplossingen voor de rechtspraktijk (en de rechtenopleiding) om weer bij het uitgangspunt uit te komen?

Op deze materie en op vervolgvragen zal Roel Westrik graag ingaan tijdens de cursus op 10 april 2018.